20 listopada obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka
„Dziecko ma prawo być sobą. Ma prawo do popełniania błędów. Ma prawo do posiadania własnego zdania. Ma prawo do szacunku. Nie ma dzieci – są ludzie.” Janusz Korczak
Prawa człowieka, wolności i prawa jednostki nie istnieją, jeśli o nich nie wiemy. A jeśli je znamy, ale nie wiemy, jak je wykorzystać w obronie innych ludzi, to nie pomogą także nam, kiedy znajdziemy się w potrzebie. Dlatego ważne jest, by o prawach zapisanych w Konstytucji uczyć się – i to przez całe życie. Ta wiedza czyni nas silniejszymi.
GŁÓWNE AKTY PRAWNE MÓWIĄCE O PRAWACH DZIECKA:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. (Dz.U. 1991 nr 120 poz. 526)
Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci, sporządzona w Strasburgu 25 stycznia 1996 r. (Dz.U. 2000 nr 107 poz. 1128)
Ustawa z 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka. (Dz.U. 2000 nr 6 poz. 69)
PRAWA DZIECKA:
Każdemu dziecku przysługują prawa dziecka tak jak każdemu dorosłemu przysługują prawa człowieka. Praw tych nikt nie może dziecko pozbawić. O tym, jak ważne są w naszym kraju prawa dziecka świadczy również fakt, iż zostały one uwzględnione w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Zarówno rodzice, opiekunowie prawni jak i nauczyciele powinni mieć świadomość, że prawa dziecka nie kolidują z prawami dorosłych, lecz się uzupełniają.
♦ Prawa osobiste:
prawo do życia i rozwoju,
prawo do tożsamości (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu),
prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej,
prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania,
prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym,
prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej,
prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia.
♦ Prawa socjalne:
prawo do odpowiedniego standardu życia,
prawo do ochrony zdrowia,
prawo do zabezpieczenia socjalnego,
prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
♦ Prawa kulturalne:
prawo do nauki (bezpłatnej i obowiązkowej w zakresie szkoły podstawowej),
prawo do korzystania z dóbr kultury,
prawo do informacji,
prawo do znajomości swoich praw.
DZIECKO W POSTĘPOWANIU KARNYM:
Dyrektywy, zawierające wymogi dotyczące czynności dowodowych z udziałem małoletniego pokrzywdzonego, wskazują, by:
- przesłuchania pokrzywdzonych dzieci odbywały się bez nieuzasadnionej zwłoki po zgłoszeniu faktów właściwym organom;
- przesłuchania pokrzywdzonych dzieci odbywały się, w razie potrzeby, w pomieszczeniach specjalnie zaprojektowanych lub przystosowanych do tego celu;
- przesłuchania pokrzywdzonych dzieci prowadzone były przez specjalistów, odpowiednio przeszkolonych do tego celu lub z ich udziałem;
- wszystkie przesłuchania dziecka prowadziła, stosownie do sytuacji i możliwości, ta sama osoba;
- liczba przesłuchań była jak najbardziej ograniczona i by były one przeprowadzane tylko w tych przypadkach, gdy jest to absolutnie niezbędne do celów postępowania przygotowawczego lub sądowego;
- pokrzywdzonemu dziecku mógł towarzyszyć jego przedstawiciel prawny lub, w odpowiednich przypadkach, wybrana przez nie osoba dorosła, o ile nie podjęto odmiennej umotywowanej decyzji w odniesieniu do tej osoby;
- wszystkie przesłuchania pokrzywdzonego dziecka lub w odpowiednich przypadkach dziecka występującego w roli świadka mogły być rejestrowane audiowizualnie i by te zarejestrowane przesłuchania mogły zostać wykorzystane jako dowód w postępowaniu sądowym przed sadem karnym, zgodnie z regułami przewidzianymi w prawie;
- w postępowaniu przed sądem można było zarządzić, aby rozprawa odbyła się udziału publiczności;
- pokrzywdzone dziecko mogło być przesłuchane w sali sądowej nie będąc tam fizycznie obecne, w szczególności dzięki wykorzystaniu odpowiednich technologii komunikacyjnych (Dyrektywa 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r.)
PRZYDATNE STRONY I TELEFONY:
Rzecznik Praw Dziecka – www.brpd.gov.pl
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży - www.116111.pl
Źródło: www.brpd.gov.pl , www.116111.pl